Gemanipuleerde cijfers en ondermijning van de WOB
Eind juni 2020 presenteerde Jaap Van Dissel van het Nederlandse RIVM cijfers over het succes van de coronamaatregelen tot op dat moment. Een WOB verzoek om vast te stellen hoe hij aan die cijfers is gekomen, is bijna drie jaar erna nog steeds niet ingewilligd. Ook niet na een uitspraak van een rechter. Door de openbaarmaking nog steeds tegen te houden, lijkt één en ander uitgesteld te worden tot na het moment dat de nieuwe Wet Publieke Gezondheidszorg (‘Pandemiewet’) door de Eerste Kamer is aangenomen en de overheid heel eenvoudig die maatregelen weer kan invoeren.
Nog steeds gebrek aan transparantie
Het beleid tijdens de Coronaperiode was gebaseerd op modellen, waarin berekend werd welke ontwikkelingen men verwachtte en welke invloed maatregelen zouden kunnen hebben. Terwijl die modellen een wezenlijke rol speelden bij het bepalen van het beleid was er geen enkele transparantie van hoe het model precies in elkaar stak, welke data men gebruikte en op welke wijze aannames over effecten vervolgens werden doorberekend.
Men heeft allerlei drogredenen gebruikt om niet transparant te hoeven te zijn, waar ook de rechter doorheen gekeken heeft. Maar nog steeds is de gevraagde informatie niet opgeleverd. Maar wel is men erin geslaagd om een nieuwe wet te maken met daarin een gereedschapskist van maatregelen, die niet zijn geëvalueerd, maar die worden aanbevolen “omdat ze zo goed hebben gewerkt”.
Door het gebrek aan transparantie werd het moeilijker gemaakt om gefundeerde kritiek te uiten. De autoriteiten (en media) gebruikten de voorspellingen van die modellen alsof die boven iedere twijfel of kritiek verheven zouden zijn. Zowel vanuit de wetenschapsethiek als vanuit de verplichting tot transparantie, was dit een ernstige tekortkoming tot op de dag van vandaag.
